Παρουσιάζουν ένα «παραμύθι» κρύβοντας επιμελώς το «δράκο», είναι το σχόλιο τωνεργαζομένων της εταιρείας «Κτιριακές Υποδομές ΑΕ» (ΚτΥπ), σχετικά με τηνκατασκευή σχολείων με Συμπράξεις Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ). 

Οι εργαζόμενοι στην ΚτΥπ, με μια αναλυτική ανακοίνωση στα τέλη του προηγούμενου μήνα, παίρνουν θέση και επισημαίνουν μια σειρά πλευρές που αναδεικνύονται από τα σχολεία των ΣΔΙΤ. Συγκεκριμένα, στην ανακοίνωση σημειώνουν:

«Τις τελευταίες μέρες δεχόμαστε ομοβροντία δημοσιευμάτων, δηλώσεων και ημερίδων που «ξαναζεσταίνουν» το μοντέλο των ΣΔΙΤ. Η αφορμή δόθηκε με τα εγκαίνια ομάδας σχολείων στην Αττική που έγιναν με ΣΔΙΤ, όπως έγινε και στις 21/6 στο ΤΕΕ-ΣΕΚ Μεγάρων. Οι εργαζόμενοι στις ΚτΥπ (πρώην ΟΣΚ, ΘΕΜΙΣ, ΔΕΠΑΝΟΜ, τεχν. ΚΕΔ) είχαμε εκφράσει την αντίθεσή μας στην κατασκευή σχολείων με ΣΔΙΤ ήδη από το 2007, που η τότε κυβέρνηση είχε αποφασίσει την κατασκευή δεκάδων σχολείων με αυτό το «μοντέλο» και με τα γνωστά επιχειρήματα: Οτι διασφαλίζεται χρηματοδότηση και με συμφέροντες όρους σε περίοδο έλλειψης κρατικών κονδυλίων. Οτι τα σχολεία θα κατασκευαστούν πιο γρήγορα και πιο ποιοτικά. Οτι η καθαριότητα, φύλαξη και συντήρηση θα είναι εξασφαλισμένα για 25 χρόνια.

Τίθεται το ερώτημα: Μήπως τελικά είναι «προκατειλημμένοι» φορείς όπως το Σωματείο μας ή η Ανώτατη Συνομοσπονδία Γονέων (ΑΣΓΜΕ), που διαφωνούν και αντιτίθενται στα ΣΔΙΤ; Ακόμα και το ΤΕΕ σε ημερίδα του καταλήγει ότι ειδικά για μη ανταποδοτικά έργα και κτίρια όπως τα σχολεία, η μέθοδος των ΣΔΙΤ είναι ασύμφορη και οικονομικά, αφού μεταθέτει τα κόστη στο μέλλον με τους ανάλογους τόκους».

«Επειδή υπάρχει πλέον εμπειρία στους εργαζόμενους στις «Κτιριακές Υποδομές», καθώς – παρότι διαφωνούμε με τα ΣΔΙΤ – κληθήκαμε να τα υλοποιήσουμε, μπορούμε να απαντήσουμε με μερικές αλήθειες:

1. Οι εκάστοτε κυβερνήσεις και διοικήσεις του δημόσιου φορέα, αψηφώντας τις αντιδράσεις των εργαζομένων και τα πραγματικά στοιχεία, έδωσαν «γην και ύδωρ» για να προχωρήσει η κατασκευή σχολείων με ΣΔΙΤ. Τα 14 σχολεία που παραδίδονται αυτή την περίοδο, μπήκαν ή μάλλον εγκλωβίστηκαν στο μοντέλο ΣΔΙΤ το 2007! Επρεπε να περάσουν 10 ολόκληρα χρόνια για να μπορέσουν μαθητές και γονείς να δουν το πολυπόθητο σχολείο που τότε είχαν ανάγκη.

2. Τα περισσότερα από αυτά τα σχολεία επιλέχθηκαν έτσι ώστε να μην έχουν προβλήματα που είναι συνήθη για τις συμβατικές μελέτες, ιδιαίτερα στην Αττική (προβληματικά οικόπεδα, ιδιοκτησιακά, από άποψη μεγέθους, προσανατολισμού, χωροταξίας κ.ά.). Και βέβαια, ακόμα και όταν προέκυψαν στην πορεία κάποια απρόβλεπτα θέματα όπως «αρχαιολογία» ή άλλα, το κόστος και τις καθυστερήσεις τα πλήρωσε εξ” ολοκλήρου το Δημόσιο. Οπως ακριβοπλήρωσε με σχεδόν 1 εκατομμύριο τους εξωτερικούς συμβούλους που «έφτιαξαν» τις συμβάσεις.

3. Η όλη διαδικασία επιβλεπόταν στενά - παρότι δεν προβλεπόταν από τις συμβάσεις ΣΔΙΤ - από τους «τεμπέληδες» μηχανικούς και άλλους εργαζόμενους στον πρώην ΟΣΚ και νυν ΚτΥπ, οι οποίοι μαζί με τις πιεστικές ανάγκες για τα τρέχοντα έργα, κλήθηκαν να κάνουν προμελέτες, «άτυπο» έλεγχο και διορθώσεις στις μελέτες και στενή επίβλεψη στα σχολεία με ΣΔΙΤ, χωρίς βέβαια αυτό να προβληθεί πουθενά, για να μη χαλάσει η προπαγάνδα για το «κακό» Δημόσιο.

4. Οι «κακοί», «αργοί» και εν πολλοίς «άχρηστοι» μηχανικοί και άλλοι εργαζόμενοι της ΚτΥπ, παράλληλα με τα παραπάνω «άτυπα» καθήκοντα, έκαναν εκατοντάδες σχολικά και άλλα κτίρια, εφάμιλλα αν όχι καλύτερα από αυτά των ΣΔΙΤ, αλλά ούτε αυτά βρέθηκε κανένας να τα προβάλει. Ισα – ίσα που κάποιοι υπουργοί, περιφερειάρχες και δήμαρχοι έκοβαν και κόβουν κορδέλες και βάζουν στα προεκλογικά τους φυλλάδια τη δουλειά των εργαζομένων στην ΚτΥπ, «ξεχνώντας» να τους αναφέρουν και καπηλευόμενοι τη δουλειά τους».

«5. Εδώ να υπενθυμίζουμε επιγραμματικά ότι οι επιχειρηματικοί όμιλοι που κατασκευάζουν σχολεία με ΣΔΙΤ τα νοικιάζουν για 25 χρόνια στο κράτος και αναλαμβάνουν παράλληλα τη φύλαξη, καθαριότητα και συντήρηση, διαδικασία που τους δίνει «τον πρώτο λόγο» ως ιδιοκτήτες στη λειτουργία των σχολείων.

6. Επίσης να επισημάνουμε ότι ο κατασκευαστικός όμιλος βάζει από ιδίους πόρους περίπου το 16% του συνολικού κόστους, ενώ ο κύριος όγκος της χρηματοδότησης καλύπτεται από τραπεζικούς δανεισμούς, κύρια με εγγύηση του Δημοσίου (Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων – πρόγραμμα JESSICA κ.ά.).

7. Ετσι, ένας επιχειρηματικός όμιλος, και μάλιστα σε περίοδο οικονομικής κρίσης, διασφαλίζει ότι με την τοποθέτηση ελάχιστων ιδίων πόρων θα έχει σταθερή απόδοση από το κράτος για 25 χρόνια, που κυμαίνεται το μήνα από 40.000 έως και 160.000, ανάλογα με το σχολείο. Παράλληλα βέβαια θα έχει τον πρώτο λόγο – ως ιδιοκτήτης – από το «πού θα μπει ένα καρφί» μέχρι πώς θα αξιοποιούνται οι χώροι του σχολείου, ιδιαίτερα εκτός του προσυμφωνημένου ωραρίου. Παράλληλα υπάρχουν και σειρά άλλων θεμάτων, όπως ότι οι Σχολικές Επιτροπές επιφορτίζονται τους λογαριασμούς ρεύματος, τηλεφώνου κ.ά., οι οποίοι και είναι πολλαπλάσιοι των συμβατικών σχολείων, καθώς στα σχολεία με ΣΔΙΤ προβλέπονται συγκεκριμένα επίπεδα θερμοκρασίας των χώρων, φωτισμού και μάλιστα όλο το 24ωρο για λόγους ασφαλείας κ.ά. Ομως όλα αυτά υποχρεούνται να τα πληρώνουν οι Σχολικές Επιτροπές από τα ψίχουλα που παίρνουν από το κράτος, με ό,τι αυτό συνεπάγεται…

8. Ας έρθουμε όμως και στο ερώτημα «τι τους έπιασε σήμερα και ξαναθυμήθηκαν τα ΣΔΙΤ»; Μα το γεγονός ότι έρχεται το «πακέτο Γιούνκερ» που συνεχίζει την πολιτική της Ευρωένωσης και των «θεσμών», για προώθηση και χρηματοδότηση σε οτιδήποτε συμφέρει τα επιχειρηματικά συμφέροντα.Εν προκειμένω είναι ένα πολύ δελεαστικό «φιλέτο» που θα στοχεύσει όχι μόνο στην κατασκευή νέων κτιρίων με ΣΔΙΤ (που πιθανόν εν μέσω κρίσης ενέχει μεγαλύτερα ρίσκα και λιγότερα κέρδη για τα επιχειρηματικά συμφέροντα), αλλά σε «πακέτα» ΣΔΙΤ για «επισκευή, συντήρηση, καθαρισμό και φύλαξη των υπαρχόντων σχολικών αλλά και άλλων δημόσιων κτιρίων». Γι” αυτό, ενώ ο προσεισμικός έλεγχος έπρεπε να προχωρά αυτόνομα σε πανελλήνια κλίμακα με κριτήρια καθαρά κοινωφελή, συνδέθηκε με την ενεργειακή αποτύπωση των κτιρίων, παρότι έχουν διαφορετικό πεδίο εφαρμογής, με αποτέλεσμα να καθυστερεί ανησυχητικά. Η σύνδεση αυτή δεν έγινε τυχαία, αλλά για να δημιουργηθούν συνολικοί φάκελοι των σχολικών κτιρίων και να έχουν πλήρη εικόνα οι επιχειρηματικοί όμιλοι για τις ΣΔΙΤ που θα αναλάβουν. Ετσι – όπως ήδη καταγγείλαμε – υποτάσσουν τη ζωτική και επείγουσα ανάγκη για προσεισμικούς ελέγχους και επισκευές σε σχολεία, νοσοκομεία και άλλα δημόσια κτίρια, στις κερδοσκοπικές «απαιτήσεις» του «πακέτου Γιούνκερ», με αποτέλεσμα σε μία περιοχή και μία περίοδο αυξημένης σεισμικότητας, να ρισκάρουν ανθρώπινες ζωές και σημαντικές καταστροφές. Εξάλλου η «λογική» κυβερνήσεων και διοικήσεων ότι «δεν κάνω ελέγχους αν δεν έχω εξασφαλίσει τη χρηματοδότηση των επισκευών που θα προκύψουν» είναι ακραία αντικοινωνική και θέτει σε κίνδυνο ανθρώπινες ζωές.

Και βέβαια, τα ίδια συμφέροντα και τις ίδιες πολιτικές εξυπηρετεί η ένταξη της ΚτΥπ στο υπερταμείο ιδιωτικοποιήσεων: Κατάργηση του δημόσιου φορέα, εμπορευματοποίηση και ιδιωτικοποίηση σχολικών κτιρίων, νοσοκομείων και άλλων δημοσίων κτιρίων, προς όφελος μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων».

Ολοένα και πιο συνήθης είναι στη Γερμανία η εικόνα ενός νέου ζευγαριού με μικρά παιδιά, όπου ο άντρας εργάζεται με πλήρη απασχόληση και συντηρεί κατά βάση οικονομικά το νοικοκυριό, ενώ η γυναίκα είτε εργάζεται με μερική απασχόληση, είτε καθόλου. Αυτή η εικόνα σχετίζεται και με το μεγάλο κόστος που έχει η Προσχολική Αγωγή στη Γερμανία, ιδιαίτερα οι βρεφονηπιακοί σταθμοί, αλλά και συνολικά η ανατροφή των παιδιών. Οι παιδικοί και βρεφονηπιακοί σταθμοί τείνουν να εξελιχθούν σε «πολυτέλεια», οι εισφορές των γονιών ολοένα αυξάνονται και ανέρχονται σε εκατοντάδες ευρώ το μήνα. Το κόστος για τη φροντίδα ενός μικρού παιδιού σε βρεφονηπιακό σταθμό για 9 – 10 ώρες, ώστε να μπορεί η μητέρα να εργαστεί με πλήρη απασχόληση, είναι σχεδόν απλησίαστο στις περισσότερες περιοχές της χώρας.

Ετσι μόλις το 1/3 (ή το 32,7%) των παιδιών κάτω των 3 ετών στη Γερμανία πάει σε βρεφονηπιακό σταθμό, δηλαδή 719.000 παιδιά, σύμφωνα με στοιχεία της Ομοσπονδιακής Στατικής Υπηρεσίας (2016). Παρά τη μικρή αύξηση σε απόλυτους αριθμούς, το ποσοστό εμφανίζεται μειωμένο σε σχέση με το 2015, εξαιτίας της αύξησης των γεννήσεων και της μετανάστευσης.

Αξιοσημείωτη είναι και η εξής διαφορά: Ενώ στα δυτικά κρατίδια η μέση συμμετοχή στην Προσχολική Αγωγή είναι 28%, στα ανατολικά είναι στο 52%. Μάλιστα, η μικρότερη συμμετοχή (25,7%) εμφανίζεται στο (δυτικό) κρατίδιο της Βόρειας Ρηνανίας – Βεστφαλίας, το μεγαλύτερο κρατίδιο της Γερμανίας με 18 εκατ. πληθυσμό, όπου συγκεντρώνονται πολλοί εργάτες, μετανάστες, λαϊκά στρώματα.

Πέρα από το υψηλό κόστος, οι θέσεις στους βρεφονηπιακούς σταθμούς δεν επαρκούν και συγκεκριμένα λείπουν 300.000 θέσεις σε όλη τη χώρα, σύμφωνα με το Ινστιτούτο Γερμανικής Οικονομίας (ΙW) της Κολονίας. Την περίοδο των εγγραφών σχηματίζονται μεγάλες ουρές από γονείς που προσπαθούν να προλάβουν μια θέση. Επίσης, έλλειψη υπάρχει στο προσωπικό των σταθμών με 1 παιδαγωγό για 6 παιδιά στους βρεφικούς και 1 προς 12 στους παιδικούς στην καλύτερη περίπτωση.

Η μικρή συμμετοχή στην Προσχολική Αγωγή αναγνωρίζεται και από το γερμανικό υπουργείο για την Οικογένεια. Στη χώρα, υπάρχουν περίπου 55.000 δομές Προσχολικής Αγωγής. Από το 2013 θεσπίστηκε ότι κάθε παιδί που έχει συμπληρώσει το 1 έτος έχει «νόμιμο δικαίωμα σε μια δημόσια θέση προσχολικής φροντίδας». Ωστόσο, «για να εκπληρώσουν όλα τα παιδιά το δικαίωμά τους στην Προσχολική Αγωγή, πρέπει ακόμη να γίνουν πολλά», δήλωνε πέρσι η αρμόδια υπουργός.

Την ευθύνη για την Προσχολική Αγωγή στη Γερμανία, συνολικά για την εκπαίδευση, την έχουν τα κρατίδια και οι σταθμοί χρηματοδοτούνται από τους δήμους με έσοδα από την τοπική φορολογία και από γονικές συνεισφορές.

Οι σταθμοί χωρίζονται σε βρεφονηπιακούς (παιδιά έως 3 ετών) και σε παιδικούς/νηπιαγωγεία (3 – 6 ετών) με τους γονείς να πληρώνουν επιπλέον – πέρα από φόρους – περίπου το 20% του κόστους. Επίσης, εκτός από τους δημοτικούς σταθμούς υπάρχουν οι εκκλησιαστικοί, πρωτοβουλίες γονέων κ.ά. ενώ το κόστος παντού είναι ανάλογο με το εισόδημα και τις ώρες φροντίδας. Το μηνιαίο κόστος των ιδιωτικών σταθμών ξεπερνά τα 1.000 ευρώ, αλλά αυτοί είναι λίγοι, γιατί εκεί πάνε παιδιά οικογενειών με υψηλότερα εισοδήματα.

Ας δούμε ορισμένα ενδεικτικά παραδείγματα για το μηνιαίο κόστος για τους δημοτικούς σταθμούς:

Στο Βερολίνο, όπου συγκυβερνούν Σοσιαλδημοκράτες (SPD) – «Αριστερά» – «Πράσινοι» και για πολλά χρόνια συγκυβερνούσαν SPD – «Αριστερά», οι γονείς πληρώνουν μόνο στους βρεφονηπιακούς. Ακόμη και η μονογονεϊκή χαμηλόμισθη οικογένεια πληρώνει 50 ευρώ, ενώ η υψηλόμισθη έως και 400 ευρώ, ανάλογα και με τις ώρες που παραμένει το παιδί (π.χ. για 5 ώρες 200 ευρώ, για 7 ώρες 300 ευρώ, για 9 ώρες και πάνω 400 ευρώ). Επίσης, για να δικαιούται το παιδί μια μερίδα φαγητό πληρώνουν επιπλέον 25 ευρώ το μήνα.

Στο κρατίδιο Σαξονία – Ανχαλτ όπου 142.320 παιδιά φιλοξενούνται σε 1.774 δομές, οι γονείς πληρώνουν (για 10ωρη φύλαξη) 230 – 270 ευρώ, ανάλογα με το δήμο. Αν σε αυτά προστεθούν τα επιπλέον έξοδα για το μεσημεριανό φαγητό, τότε το ποσό φτάνει στα 300 ευρώ. Οι συνολικές εισφορές για 5 χρόνια Προσχολική Αγωγή για ένα παιδί κυμαίνονται από 8.500 – 12.500 ευρώ (10 ώρες). Οι γονείς επιβαρύνονται και ως κάτοικοι μέσω της τοπικής φορολογίας. Ενδεικτικά, στο συγκεκριμένο κρατίδιο, το 2017 προϋπολογίστηκαν 332 εκατ. ευρώ για τους σταθμούς, 33 εκατ. ευρώ περισσότερα από το 2016.

Στο δήμο Κολονίας για βρέφη κάτω των 2 ετών οι γονείς (με χαμηλά και μεσαία εισοδήματα) πληρώνουν 148 – 331 ευρώ, χωρίς γεύμα. Οι τιμές πέφτουν λίγο για παιδιά 2 – 3 ετών και περισσότερο για παιδιά πάνω από 3 ετών (21 – 193 ευρώ).

Στο κρατίδιο της Βαυαρίας, η 8ωρη φροντίδα σε βρεφονηπιακό σταθμό κοστίζει 400 ευρώ και σε παιδικό 200 ευρώ. Στο κρατίδιο της Βάδης – Βυτεμβέργης η πλήρης φύλαξη σε βρεφονηπιακό κοστίζει 220 ευρώ και 70 ευρώ για φαγητό.

Ολα τα παραπάνω εξηγούν γιατί οι γυναίκες με μικρά παιδιά και πλήρη εργασία είναι η εξαίρεση στη Γερμανία. Σύμφωνα με στοιχεία της Ομοσπονδιακής Στατιστικής Υπηρεσίας που δημοσιεύτηκαν στη φετινή Μέρα της Μητέρας, το 2015 μόλις το 10% των μητέρων με τα παιδιά κάτω των 3 ετών δούλευε με πλήρη απασχόληση, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για τους άντρες είναι 83%.

Στο Βισμπάντεν (πρωτεύουσα της Εσσης), σύμφωνα με στοιχεία των τοπικών αρχών, σε περισσότερα από τα μισά ζευγάρια με μικρά παιδιά (51%) ο άντρας έχει πλήρη εργασία και η γυναίκα δεν εργάζεται καθόλου και μόνο στο 8% των ζευγαριών εργάζονται και οι δυο πλήρως.

Αλλά και διεθνής έρευνα του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) δείχνει πως το μοντέλο του «πλήρως εργαζόμενου άντρα που φέρνει τα λεφτά στο σπίτι» κυριαρχεί στη Γερμανία. Πιο συγκεκριμένα, το 70% των μητέρων της χώρας εργάζεται, αλλά μόνο το 30% με πλήρη απασχόληση. Σε ζευγάρια με τουλάχιστον ένα παιδί οι γυναίκες συνεισφέρουν στο οικογενειακό εισόδημα μόνο κατά 22,6%.

Ενδιαφέρον παρουσιάζουν και στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας (2014) για το «πόσο κοστίζει η ανατροφή των παιδιών στη Γερμανία μήνα το μήνα». Στα έξοδα υπολογίζονται τα τρόφιμα, η ένδυση, η αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου, η διαμονή, η μετακίνηση, άλλα έξοδα όπως π.χ. για πάνες ή χαρτζιλίκι, αλλά όχι η Προσχολική Αγωγή. Σύμφωνα με αυτά, το πρώτο παιδί κοστίζει μεσοσταθμικά 550 ευρώ το μήνα, τα δύο παιδιά 948 ευρώ και τα τρία 1.356 ευρώ. Αν σε αυτά προστεθούν και τα έξοδα για βρεφονηπιακό/παιδικό σταθμό, τότε τα ποσά ανεβαίνουν στα 866 ευρώ, 1.580 ευρώ, 2.298 ευρώ, αντίστοιχα.

Τα στατιστικά στοιχεία δείχνουν, επίσης, ότι το γονεϊκό επίδομα καλύπτει μόνο περίπου το 1/3 του πραγματικού κόστους ανατροφής. Στο τέλος του μήνα πρέπει να συμπληρώσουν επιπλέον 366 ευρώ οι γονείς με ένα παιδί, 580 ευρώ αυτοί με δύο παιδιά, 798 ευρώ με τρία παιδιά. Το γονεϊκό επίδομα το πληρώνει το κράτος το πολύ μέχρι το παιδί να γίνει 14 μηνών και αυτό ανέρχεται στα 2/3 του μισθού που είχε ο γονιός πριν τη γέννηση του παιδιού και σε κάθε περίπτωση δεν μπορεί να ξεπερνά τα 1.800 ευρώ το μήνα. Μετά τους 14 μήνες ο γονιός που θα παραμείνει στο σπίτι να μεγαλώσει το παιδί του, παίρνει μόνο 100 ευρώ το μήνα ως «επίδομα φροντίδας».

Σύμφωνα με γερμανικά δημοσιεύματα, δεδομένης της παραπάνω κατάστασης και των αυξημένων εξόδων που έχει η ανατροφή ενός παιδιού, δεν προκαλεί έκπληξη ότι το 40% των μονογονεϊκών οικογενειών εντάσσεται στο Hartz IV, δηλαδή στα επιδόματα που δίνονται στους άπορους που είναι ικανοί για εργασία. Επιπλέον επικαλούνται οικονομικές μελέτες οι οποίες λογαριάζουν τα δύο ή τρία παιδιά σαν πιθανό παράγοντα φτώχειας, όπως η ασθένεια ή η έλλειψη επαγγελματικών προσόντων…

Ολα τα παραπάνω αποκτούν ιδιαίτερη σημασία αν αναλογιστούμε ότι ισχύουν στη Γερμανία του 21ου αιώνα, δηλαδή στην πιο ισχυρή καπιταλιστική οικονομία της Ευρώπης και στην 4η ισχυρότερη του κόσμου. Μόλις πριν από λίγες μέρες, το ινστιτούτο Ifo αναθεώρησε ανοδικά την πρόβλεψή του για το ρυθμό οικονομικής ανάπτυξης της Γερμανίας το 2017 στο 1,8% (από 1,5%) υπογραμμίζοντας την ισχυρή εγχώρια ζήτηση και την αύξηση των εξαγωγών. Μάλιστα, η δυναμική είναι τέτοια που θα συνεχιστεί και την επόμενη χρονιά και το 2018 το ΑΕΠ θα αυξηθεί κατά 2,0%.

Αποδεικνύεται, ωστόσο, ότι σε ανάκαμψη και κρίση, το καπιταλιστικό σύστημα, που οργανώνεται με κριτήριο το κέρδος, δεν μπορεί να ικανοποιήσει τις σύγχρονες ανάγκες της εργατικής – λαϊκής οικογένειας, ενώ συντηρείται και βαθαίνει η ανισοτιμία των γυναικών, παρά τις περί του αντιθέτου εξαγγελίες.